Rwanda: Poważne niebezpieczeństwo dla populacji goryli.

Rezerwat Goryli Górskich w Rwandzie to wielka historia sukcesu. Szereg ekstremalnych środków ochrony - takich jak codzienny monitoring i ochrona, interwencje weterynaryjne i kontrolowana ekoturystyka - umożliwiły populacji powrót do normalnego stanu po niepewnej sytuacji w latach 60. i 70. Okazuje się, że nadal jest ona krucha. Najnowsze obserwacje wykazały poważne niebezpieczeństwo dla goryli z Wulkanicznego Parku Narodowego Rwandy, które w poszukiwaniu sodu opuszczają obszar chroniony. 

Obecnie populacja goryli górskich liczy tylko około 1000 osobników, które żyją w dwóch odizolowanych populacjach. Jedna znajduje się w okolicach wulkanu Virunga - rozciąga się na granice Rwandy, Ugandy i Demokratycznej Republiki Konga, a jej populacja wzrosła z 250 do 600 osobników w ciągu około 30 lat; druga natomiast to grupa w Parku Narodowym Bwindi w Ugandzie z około 400 osobnikami. Przetrwanie tego konkretnego gatunku jest ważne z wielu powodów. Po pierwsze, goryle górskie należą do naszych najbliższych krewnych. Mogą nam zatem pomóc zrozumieć ludzką ewolucję i zachowanie. Po drugie, pełnią one ważną rolę w utrzymaniu zdrowia tropikalnych ekosystemów leśnych - na przykład poprzez rozpraszanie nasion. I wreszcie, są one atrakcją turystyczną, która generuje dochód dla Rwandy i wspiera działania na rzecz ochrony przyrody w całym kraju. W ciągu ostatnich dwóch lat turystyka wniosła ponad 400 milionów dolarów do gospodarki narodowej.

W Wulkanicznym Parku Narodowym Rwandy goryle opuszczają granice obszaru chronionego, aby najeżdżać pobliskie działki rolne z uprawami eukaliptusa i bambusa. Opuszczenie obszarów chronionych stanowi ogromne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Badacze z Karisoke Research Centre, Max Planck Institute i Funduszu Dian Fossey Gorilla chcieli zrozumieć, dlaczego goryle zapuszczają się na tereny rolne będące poza strefą ochronną? Odkryli, że gdy opuszczały park narodowy, często udawały się prosto na drzewa eukaliptusowe. Analizy żywieniowe wykazały, że eukaliptus jest ponad stukrotnie bogatszy w sód niż podstawowe pożywienie goryli w parku. To doprowadziło badaczy do wniosku, że sód był główną zachętą dla eskapad goryli. Wszystkie rośliny w parku mają niską zawartość sodu, z wyjątkiem kilku gatunków, które rosną blisko szczytu wulkanów. Zmierzono zawartość sodu w próbkach z 34 głównych pozycji żywieniowych goryla i oznaczono ilościowo spożycie sodu przez 22 goryle w trzech grupach społecznych w ciągu roku. Goryle pobierają do dwóch trzecich sodu podczas spożywania eukaliptusa. Sód jest mikroskładnikiem pokarmowym, który ma kluczowe znaczenie dla procesów fizjologicznych, takich jak funkcjonowanie mięśni i nerwów oraz utrzymanie poziomu płynów w różnych częściach ciała. Niedobór sodu może mieć wpływ na kości, wzrost i rozrodczość. Może także wywołać specyficzny głód, który powoduje, że zwierzęta zbaczają z drogi, aby go uzyskać. Dotyczy to zarówno goryli, jak i ludzi.

Możliwe, że goryle jadły eukaliptus z innych powodów. Być może z powodu minerałów takich jak jodyna, która niesie ze sobą korzyści lecznicze. Okazało się również, że goryle często wkraczały w chłodniejsze strefy sub-alpejskie lub alpejskie, gdzie zjadały rośliny znane jako gigantyczne łodygi i lobelie. One także są bogate w sód.

Naloty na uprawy są głównym źródłem konfliktu między ludźmi żyjącymi w bliskiej odległości od parku i dziką przyrodą. Rolnicy generalnie postrzegają szkody w uprawach wyrządzone przez goryle górskie jako duży czynnik zniechęcający do rozwoju rolnictwa. Istnieje ryzyko, że spotkania goryli z lokalną ludnością spotęgują napięcia i doprowadzą do tego, że lokalne społeczności będą wrogo nastawione do dzikiej przyrody, utrudniając wysiłki na rzecz jej ochrony. Bliski kontakt goryli z ludźmi zwiększa również ryzyko przenoszenia chorób, takich jak choroby układu oddechowego i pasożyty jelitowe, co może mieć szkodliwy wpływ na tę bardzo wrażliwą populację małp. Aby zniechęcić goryle do wchodzenia na tereny rolnicze w pobliżu lasu, może zaistnieć potrzeba zmiany praktyk rolniczych, takich jak mniejsze poleganie na roślinach poszukiwanych przez goryle w zakresie ich składników odżywczych. Idealnym scenariuszem byłoby ustanowienie strefy buforowej zawierającej rośliny nieatrakcyjne i niesmaczne pod względem odżywczym. Jeśli byłaby wystarczająco szeroka, zniechęcałaby goryle do przechodzenia na grunty uprawne.

Źródło info: Phys.org / The Conversation.com

Źródło foto:  Charles J Sharp [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons / Kurt Ackermann (English Wikipedia username KMRA) [CC BY 2.5], via Wikimedia Commons / Kurt Ackermann (English Wikipedia username KMRA) [CC BY 2.5], via Wikimedia Commons